کتاب “تفکر نحوی عرب” اثر “دکتر زهیر غازی زاهد” به چگونگی نشات نحو زبان عرب اهتمام دارد و از این رو “تفکر نحوی عرب” نامگذاری شده است. تلاش مولف بر این بوده است که به ارتباط این علم با تفکر قرآنی همچنین به تحول جامعهی عرب بعد از اسلام توجه دهد و آنگاه به ارتباط این علم و علوم دیگر در نشأت نخستین بپردازد.
سرفصلهای این کتاب عبارتند از:
فصل اول؛ آغاز و تدوین نحو و اسباب آن
فصل دوم؛ نحو عربی از “ابوالاسود” تا “خلیل بن احمد”
فصل سوم؛ نشأت نحو عربی و آثار بیگانه
در فصل دوم کتاب “تفکر نحوی عرب” دربارهی تاریخ ایجاد نقطههاى اعراب در کلمات میخوانیم:
در اين كه «ابوالاسود» اين علامات را وضع كرد اختلافى وجود ندارد و قبلاً نيز ذكر كرديم ولى از دو جهت به آن نظر میافكنيم اول مقدار اهميت آن و دوّم ارتباط آن با تلاشهاى بهكار گرفته شده در آن عصر و عصر بعد در پاگيری علم نحو عربى. اين عمليات گام مهمى در ايجاد رموزى بود كه بتواند حركت آخر كلمات را در نص قرآنى ضبط و حفظ نمايد و منجربه درستى اداى قرآن مطابق زبان يگانهاى شد كه عرب را گرد آن جمع كرده بود و همگى بر اهميت حفظ آن اتفاق نظر داشتند. اين كار براى نخستين بار اتفاق افتاد و همان گونه كه گفتيم اصطلاحات إعرابى از قبيل ضمه و فتحه و كسره در سخن «ابوالاسود» به كاتبش آمده كه گفت: «هرگاه ديدى دهانم را گشودم نقطهاى روى حرف و هرگاه دهانم را جمع كردم نقطه جلوى آن و هرگاه دهانم به سمت پايين تمايل داشت نقطهاى زير آن قرار بده و هرگاه بعد از حركات، صداى غنه را ضميمه كردم به جاى يك نقطه دو نقطه بگذار.»
و اين عمل در زمانى دور، يعنى پايان نيمهى اول قرن اول هجرى انجام پذيرفت. برخى روايات آن را در زمان «زياد بن ابيه» يا كمى پس از او مىدانند.
پیشنهاد خواندن:
مقاله: کتاب آموزش مبادی العربیه
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.